Biologiczne czynniki chorobotwórcze o szczególnej zjadliwości CZEŚĆ 1. ENTEROBACTERIACEAE OPORNE NA KARBAPENEMY -  Klebsiella pneumoniae NDM

Oporną na wiele antybiotyków pałeczkę Klebsiella pneumoniae po raz pierwszy wykryto w 1996 r. na wschodnim wybrzeżu USA. Pięć lat później stwierdzano jej obecność w Chinach, Kolumbii, Brazylii, Izraelu, Francji. W Polsce pierwszy szczep zlokalizowano w 2008 r. w kilku szpitalach i przychodniach warszawskich skąd rozprzestrzenił się po całym kraju.
Klebsiella pneumoniae to otoczkowa, nieprzetrwalnikująca, bezrzęskowa bakteria Gram ujemna o dużej zjadliwości. Klebsiella pneumoniae NDM oznacza grupę bakterii Enterobacteriaceae (bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym każdego człowieka), które uodporniły się na większość  antybiotyków w tym na karbapenemy. Rozprzestrzenianie NDM wynika m.in. z masowego stosowania antybiotyków zarówno w leczeniu szpitalnym jak i w leczeniu prowadzonym przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej[2].
Bakteria łatwo rozprzestrzenia się w środowisku szpitalnym, zakładach opiekuńczo-leczniczych czy domach opieki, najczęściej poprzez bezpośredni kontakt z innym chorym, który jest nosicielem NDM. Oporna nie tylko na wszystkie antybiotyki, ale też występuje wszędzie, łatwo się przenosi z człowieka jest na człowieka i ma zdolność przekazywania genów oporności innym bakteriom, w tym powszechnie występującej Escherichia coli.Walka z nieprzewidywalnym patogenem jest bardzo trudna. Superbakteria „New Delhi” żyje przyczajona w przewodzie pokarmowym i na ludzkiej skórze. Najpierw nie daje żadnych objawów chorobowych. Staje się groźna, kiedy przedostanie się podczas zabiegu chirurgicznego lub przez cewnik czy wenflon – do krwi, dróg moczowych lub dróg oddechowych. Wtedy może wywołać, np. sepsę, czyli zakażenie krwi, zapalenie płuc czy pęcherza moczowego.  Doktor Tomasz Ozorowski przedstawia trzy możliwe scenariusze: albo organizm sam pokona patogen, albo zakażenie przybierze postać przewlekłą, albo dojdzie do zgonu pacjenta. W przypadku zakażenia krwi umiera nawet co drugi chory[3].

Zasady postępowania w przypadku identyfikacji szczepów  Klebsiella pneumoniae produkujących karbapenemazy [4]:

• Każdy szpital musi mieć zapewnioną możliwość szybkiej diagnostyki i weryfikacji obecności u hospitalizowanych pacjentów szczepów Klebsiella pneumoniae produkujących karbapenemazy.
  
• Każdy szpital powinien opracować i wdrożyć badania przesiewowe wykonywane u pacjentów przyjmowanych do szpitala, a u których stwierdzane są czynniki ryzyka do nosicielstwa Klebsiella pneumoniae produkujących karbapenemazy.
• Każdy szpital musi zapewnić izolację kontaktową wobec pacjentów, u których jest podejrzewana lub została potwierdzona obecność  Klebsiella pneumoniae produkujących karbapenemazy.
• Każdy szpital musi wdrażać procedury przerywania transmisji drobnoustrojów chorobotwórczych miedzy pacjentami, do których należy przede wszystkim właściwa higiena rak, postępowanie z przedmiotami podręcznym, sprzętem medycznym oraz właściwa polityka ubraniowa.

Zalecenia dotyczące postępowania z pacjentem, u którego stwierdzono Klebsiella pneumoniae produkujące karbapenemazy[4]:
• Izolacja kontaktowa do końca hospitalizacji,
• Zgłoszenie do PSSE,
• Wysłanie szczepu do Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Lekowrażliwości,
• Rozmowa z pacjentem i/lub rodziną przygotowanie pisemnej informacji,
• Bez wykonywania kontrolnych badań mikrobiologicznych w kierunku  obecności karbapenemaz  w czasie bieżącej hospitalizacji; długotrwałe hospitalizacje - nie wcześniej niż po miesiącu,
• Informacja w karcie informacyjnej w rubryce rozpoznania,
• Szkolenie przy wypisie dla pacjenta i jego rodziny.
W przypadku stwierdzenia szczepu Klebsiella pneumoniae produkującego karbapenemazy należy niezwłocznie wdrożyć zalecenia Ministra Zdrowia i Konsultanta Krajowego ds. Mikrobiologii.
Absolutnie nie, niedopuszczalne jest aby szpital, dom opieki, zakład opiekuńczo-leczniczy, ośrodek rehabilitacji, odmawiał lub opóźniał wykonanie leczenia ze względu na obecność NDM. Każdy szpital musi dysponować salą izolacyjną umożliwiającą bezpieczny pobyt pacjenta z NDM. Nowym preparatem, który skutecznie usuwa bakterię Klebsiella pneumoniae w czasie 1 minuty w warunkach brudnych  jest  preparat myjąco dezynfekujący VIRUSOLVE+: 5% roztwór z koncentratu, VIRUSOLVE+ płyn gotowy do użycia lub VIRUSOLVE+ nasączone chusteczki.

źródło:

[2].Konsultant Krajowy w dziedzinie mikrobiologii lekarskiej prof. dr hab. med. Waleria Hryniewicz: Wykład podczas spotkania w ramach Konferencji Naukowej Polskiego Towarzystwa Mikrobiologów "Mikrobiologia 100 lat po Robercie Kochu" (Warszawa 30-31 sierpnia 2010 r.),

[3].Dr. Tomasz Ozorowski: wywiad w Gazecie Wyborczej, z dnia 19.09.2014.,

[4].Zalecenia Ministra Zdrowia i Konsultanta Krajowego ds. mikrobiologii Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku zachorowań sporadycznych i ognisk epidemicznych wywołanych przez bakterie Gram ujemne z rodziny Enterobacteriaceae,